#27 ChatGPT-5 Разочарување, револуција или нов когнитивен модел

Собравме сè што треба да знаеш за GPT-5 – од наше искуство и од заедницата:

1. Што велат креаторите

2. Што велат корисниците

3. Наше лично искуство

4. Што е всушност ChatGPT-5 - Причина за новиот модел не е супериорноста?

5. Водич за разговор со GPT-5 (како да добиеш подобри резултати)

6. *Водичот на OpenAI адаптиран на македонски - ПРЕВЗЕМИ  

7. *Пример ПРОМПТОВИ за GPT-5

Што ни ветија креаторите

Значи да почнеме од почеток.

На 7 август 2025, OpenAI официјално го лансира GPT‑5 како нови стандарден модел во ChatGPT, заменувајќи ги претходните верзии (GPT‑4o, 4.5, 4.1, o3)

Сам Алтман го најави GPT‑5 како „значаен чекор на патот до AGI“. OpenAI вети значително подобрување во брзината, точноста и намалување на халуцинации, подобро кодирање, здравствени одговори, „vibe coding“ и унифицирана интеграција со Gmail, Calendar и други алатки.

И после толку врева, може да го замислите нашиот шок (а набрзо и фрустрација), кога на еден обичен промпт добиваме празен, генерички одговор – без карактер т.е. одговорите звучеа како да немаат врска со барањето, а колку и да го прецизираш или поставиш поинаку, секогаш се враќаше на истите реченици.

Коментари на корисници од TechRadar, Reddit и LinkedIn:

„GPT-5 звучи како лоботомиран дрон… креативно и емоционално празен… не го одразува тонот… чувството е како да го влечам низ секој промпт.“

„Празен.... Воопшто не е забавно да се работи со него, а квалитетот – ѓубре.“

„Едноставно не разбира слики што ги прикачуваш… одговорите се безвкусни и бескорисни… како службеник во човечки ресурси на крај од лош работен ден.“

Корисниците тврдат дека се изгубило „нешто значајно и уникатно“.

И потполно се сложуваме. И нема никаква врска со „емотивната поврзаност“ како што тврди Алтман, дека корсниците почнале да реагираат бидејќи биле „емотивно“ поврзани со ChatGPT4o. Едноставно не се добиваат добри резултати за она што поголем дел од луѓето го користат и на начинот на кој бевме навикнати да ги поставуваме барањата.

По неколку дена „борба“ со ChatGPT5, што имаме да споделиме со вас?

„Празните“ резултати, генерични одговори, неусогласеност на промптот со одговорот, се само дел од фрустрациите.

• Важно е да се нагласи: при комуникација на македонски, квалитетот и точноста на јазикот во одговорите е значително пониска од претходно. Она што GPT-4o го преведуваше на македонски прилично добро (со мали адаптации кон природниот говор), сега изгледа малку потешко. Одговорите се со измешани родови, дијалекти, па дури и со зборови од други словенски јазици. Самата структура на реченица е често „прекршена“.

• Кога бараме да состави документ (Google Sheets, PDF, Word), работи подолго време и често не успева. Наместо тоа, дава инструкции како сами да го отвориме документот и да внесеме податоци. Дури и кога ќе го состави, не ги следи сите спецификации од промптот – нешто што воопшто не беше проблем за 4o. Уште лани 4ката само што излезе беше способна сама да ти состави било каков документ, а ти само да го симнеш.

• Кога му даваме слика со промпт, одговорот повторно е несоодветен и главно без врска со сликата. Една од фасцинациите со GPT4o беше дека секоја слика знае да ја прочита и анализира. Овој, пак, постојано тврди дека ја гледа сликата, но не го исполнува промптот што се однесува на неа. Едноставно – не чита слики и не може да транскрибира текст од нив.

Но не би биле тоа што сме ако не се обидеме да го разбереме целосно и да му го најдеме крајот…

Што е GPT-5 и како да го користиме неговиот потенцијал, или што би рекле што има „под хауба“ во GPT-5?

Паметен систем во позадина автоматски решава кој „мозок“ да се вклучи според тежината на прашањето. Вие тоа не го гледате и не го бирате – ChatGPT сам одлучува дали ќе користи „брз“ или „когнитивен“ режим. Кога GPT-5 е во „когнитивен“ режим, дава подобри и поконцизни одговори - користи помалку зборови, но ќе ја пренесе истата суштина.

Ова значи:

• Помалку работа за серверите

• Помалку трошоци за OpenAI

• Побрзи одговори кога задачата е едноставна

Која е разликата меѓу моменталните OpenAI планови:

• Бесплатна верзија – нема опција рачно да избираш помеѓу Fast и Thinking; секогаш е на „Auto“ и системот сам решава кога да користи брз или когнитивен модел.

• ChatGPT Plus (платена верзија) – овозможува да избираш меѓу „Auto“, „Fast“ и „Thinking“ во GPT-5.

• Про и Ентерпрајз планови – исто така имаат пристап до избор на режим, плус повеќе технички контроли и API параметри (на пр. reasoning effort, verbosity).

2. Контроверзно: помалку контрола за тебе

Бидејќи системот сам одлучува кога да мисли „плитко“ или „длабоко“, не можеш секогаш да бараш најдетален одговор. Ако алгоритмот мисли дека прашањето е лесно, ќе избере побрз модел – дури и ако ти сакаш повеќе детали.

3. Зошто OpenAI го прави ова?

• За да троши помалку пари и ресурси

• За да избегне преоптоварување на серверите

• За да им биде полесно на луѓето кои не сакаат да бираат модели

4. Како сепак да добиете „попаметен“ одговор

• Поставувајте прашања со повеќе чекори и детали

• Пишувајте пообемно објаснување што сакате - ПОДЕТАЛЕН ПРОМПТ

Водич за разговор со GPT-5

Не, не може да си „играте'“ со ChatGPT5, т.е. разговорот напред-назад нема да ти даде добри резултати.

Ова покажува дека повеќе не зборуваме само за „prompt engineering“. Се наоѓаме во транзиција – од корисници кои даваат инструкции, кон архитекти на когнитивен процес.

Предизвикот повеќе не е да добиеме точен одговор. Новите функции на GPT5 се механизми за обликување на намерите и меморијата на AI. Треба да развиваме вештина што сè повеќе наликува на когнитивно моделирање – дефинирање не само што треба да произведе моделот, туку како да размислува.

СТРУКТУРАТА НА ПРОМПТОТ останува твојата единствена алатка за длабоко размислување и контрола.

Еве неколку трикови за промптови кои често го активираат подлабокиот gpt-5-thinking модел (или барем го избегнуваат површниот). Нема гаранција дека ќе работат секогаш (OpenAI не открива како точно функционира „router“-от), но се тестирани и споделени од девелопери и искусни корисници на форуми како Reddit и X.

Шаблони за промптови што поттикнуваат подлабоко резонирање

1. Улога + Планирање прво + Потврда

Зошто функционира: Комплексна улога = комплексна намера; Го тера моделот да застане и да размислува; Го наведува router-от дека треба „Thinking“ модус

2. Експлицитно барање за структуриран начин на размислување

3. Користи зборови како „Комплексно“, „Повеќеделно“, „Деликатно“

Зошто функционира: Сигнализира на router-от: „Ова не е брз одговор.“ Спречува пренасочување кон „брзи“ патеки

4. Форсирање на „бавно и внимателно темпо“

Зошто функционира: Го одвраќа од давање брз, шаблонски одговор и го поттикнува да размислува подлабоко

5. Започни со ‘Дебатен’ формат

Зошто функционира: Ја прави задачата когнитивно комплексна и го избегнува површното резонирање.